Η ΑΙ «καταλαμβάνει» τον προγραμματισμό; Τα καμπανάκια του IEEE Spectrum

Η φετινή κατάταξη του IEEE Spectrum ανοίγει με ένα ερώτημα που ξεπερνά τον «πίνακα πρωταθλητών»: μήπως η τεχνητή νοημοσύνη κάνει την ίδια την έννοια της «δημοτικότητας γλωσσών» άνευ αντικειμένου; Η συντακτική ομάδα σημειώνει ότι ο τρόπος που γράφεται πια λογισμικό αλλάζει τόσο ριζικά, ώστε «τα πράγματα μπορεί να γίνουν πολύ παράξενα». Δεν είναι μόνο ότι η Python κρατά την κορυφή· είναι ότι το υπόστρωμα των μετρήσεων μετακινείται. Το κρίσιμο σημείο είναι η «ιδιωτικοποίηση» των σημάτων ενδιαφέροντος. Εκεί που μετρούσαμε Google αναζητήσεις, ερωτήσεις στο Stack Exchange, GitHub δραστηριότητα, σήμερα οι προγραμματιστές ρωτούν κατ’ ιδίαν ένα μεγάλο γλωσσικό μοντέλο (LLM) και παίρνουν έτοιμο κώδικα από βοηθούς τύπου Cursor ή ChatGPT. Αποτέλεσμα: το 2025 οι εβδομαδιαίες ερωτήσεις στο Stack Exchange έπεσαν στο 22% του επιπέδου του 2024 — ένα υπαρξιακό πρόβλημα για κάθε κατάταξη που στηρίζεται σε δημόσια σήματα. 

Μέσα σε αυτή τη μετατόπιση εμφανίζεται και το «vibe coding» (προγραμματισμός με οδηγό την περιγραφή/πρόθεση): αντί να γράφεις εντολές, περιγράφεις τι θέλεις και ο πράκτορας ΑΙ παράγει τον κώδικα. Ο όρος, που δημοσιοποιήθηκε από τον Andrej Karpathy νωρίτερα φέτος, συνδέεται ήδη με πρακτικές παραγωγής web, κάτι που το IEEE επικαλείται για να εξηγήσει και την πτώση του JavaScript στη φετινή λίστα.  Αν η ΑΙ παίρνει σταδιακά πάνω της τη συντακτική «αγγαρεία», ο ρόλος του ανθρώπου μετατοπίζεται από το «πώς γράφεται μια for» στο «πώς σχεδιάζεται το σύστημα». Η γλώσσα γίνεται τεχνική λεπτομέρεια, όπως σήμερα σπάνια σκεφτόμαστε το instruction set του CPU. Το IEEE εκτιμά ότι η αξία μεταφέρεται στην αρχιτεκτονική, την επιλογή αλγορίθμων και την ενορχήστρωση σύνθετων συστημάτων — δεξιότητες πιο κοντά στην επιστήμη υπολογιστών παρά στη μνήμη συντακτικών κανόνων.

Εδώ βρίσκεται και η πιο ανησυχητική διάσταση: η «παγίωση» των σημερινών πρωταγωνιστών. Νέες γλώσσες παραδοσιακά γεννιούνται από μικρές κοινότητες, βιβλία, talks και δείγματα κώδικα. Όμως τα LLM χρειάζονται μάζα δεδομένων για να αποδίδουν· σε λιγότερο διαδεδομένες γλώσσες δίνουν χειρότερα αποτελέσματα, άρα ανατροφοδοτούν την κυριαρχία των ήδη μεγάλων. Το IEEE φοβάται ότι έτσι θα δυσκολέψει η ανάδυση νέων γλωσσών — μια «κατάψυξη» της οικολογίας. Πρόσφατες ακαδημαϊκές εργασίες επισημαίνουν επίσης προκαταλήψεις επιλογής γλωσσών/βιβλιοθηκών από τα LLM, με προφανείς συνέπειες για ποιότητα και ασφάλεια.

Τα στοιχεία συμπληρώνονται από τη συμπεριφορά των ίδιων των developers: σύμφωνα με τη φετινή έρευνα της Stack Overflow, το 84% ήδη χρησιμοποιεί ή σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει εργαλεία ΑΙ στην ανάπτυξη, αλλά οι καθαρά «θετικές» κρίσεις για την ακρίβεια παραμένουν μειοψηφία — περισσότεροι δηλώνουν δυσπιστία (46%) απ’ όσους εμπιστοσύνη (33%). Η ΑΙ μπαίνει παντού, αλλά η εμπιστοσύνη δεν ακολουθεί αντίστοιχα. Τι σημαίνουν όλα αυτά για μετρήσεις και στρατηγική; Πρώτον, οι κλασικοί δείκτες ζήτησης/ενδιαφέροντος «θολώνουν», άρα τα rankings χρειάζονται νέα εργαλεία — το IEEE παραδέχεται ότι θα ψάξει διαφορετικές μετρικές μέσα στους επόμενους 12 μήνες. Δεύτερον, σε ένα πιθανό μέλλον «από prompt σε ενδιάμεση αναπαράσταση» χωρίς αναγνώσιμο source code, η διαφάνεια και η διαδικασία ποιοτικού ελέγχου θα γίνουν πιο κρίσιμες από την ίδια τη γλώσσα. Τρίτον, η εκπαίδευση και το επαγγελματικό προφίλ μετατοπίζονται: λιγότερη έμφαση στη συντακτική ευχέρεια, περισσότερη σε θεμέλια, testing, αξιοπιστία και ασφάλεια.

Η ουσία, όπως τη διαβάζουμε στο φετινό IEEE Spectrum, δεν είναι ότι «τελείωσαν» οι γλώσσες· είναι ότι ο διαχωρισμός ανάμεσα σε γλώσσες, εργαλεία και διαδικασίες χάνει βάρος όταν ο ενδιάμεσος «γράφων» είναι η ΑΙ. Από εδώ και πέρα η σημαντική πρόκληση δεν θα είναι «ποια γλώσσα να μάθω», αλλά πώς σχεδιάζω, ελέγχω και κυβερνώ συστήματα όπου μεγάλα κομμάτια κώδικα γράφονται ή ξαναγράφονται αυτόματα. Αυτό, και όχι οι μικρομετακινήσεις στον πίνακα κατάταξης, είναι το μήνυμα της χρονιάς.