RTX 5050 στα 3,47 GHz μέσα σε καταψύκτη κάμπινγκ, με νέα παγκόσμια ρεκόρ στο 3DMark

Ένας ιδιαίτερα τολμηρός modder, ο Trashbench, αποφάσισε να δει πόσο μακριά μπορεί να φτάσει η μικρότερη κάρτα Blackwell της Nvidia, η GeForce RTX 5050. Για την ψύξη, χρησιμοποίησε έναν φορητό καταψύκτη κάμπινγκ σε συνδυασμό με κύκλωμα υγρού, μετατρέποντας κυριολεκτικά ένα ψυγείο εκδρομής σε εργαλείο υπερχρονισμού (overclocking). Το αποτέλεσμα ήταν να ανεβάσει τη συχνότητα του πυρήνα GB207 κοντά στα 3,5 GHz και να πετύχει νέα παγκόσμια ρεκόρ σε δημοφιλή benchmarks του 3DMark.

Η GeForce RTX 5050 είναι μοντέλο εισαγωγικού επιπέδου της σειράς RTX 50, βασισμένη στην αρχιτεκτονική Blackwell. Διαθέτει 2.560 πυρήνες CUDA, 8 GB μνήμης GDDR6 σε δίαυλο 128 bit και τυπικό boost clock περίπου 2,57 GHz, με ονομαστικό όριο κατανάλωσης στα 130 W. Στόχος της είναι το gaming στα 1080p με έμφαση στην ενεργειακή αποδοτικότητα, αλλά προσφέρει και σύγχρονες δυνατότητες τεχνητής νοημοσύνης μέσω της τεχνολογίας ανακατασκευής εικόνας DLSS (Deep Learning Super Sampling) και των Πυρήνων Tensor (Tensor Cores) νέας γενιάς.

Στο συγκεκριμένο εγχείρημα, ο Trashbench χρησιμοποίησε μια Gigabyte RTX 5050 OC Low Profile, μια ιδιαίτερα κοντή κάρτα μήκους μόλις 182 mm με τρεις μικρούς ανεμιστήρες, η οποία εργοστασιακά ανεβάζει ελαφρά τις συχνότητες λειτουργίας πάνω από τις προδιαγραφές της Nvidia. Σύμφωνα με τις μετρήσεις του ίδιου, το stock boost της συγκεκριμένης υλοποίησης φτάνει περίπου τα 2.820 MHz, ήδη αρκετά υψηλότερα από το reference της εταιρείας.

Για να ξεκλειδώσει τα όρια ισχύος, προχώρησε σε τροποποίηση shunt, δηλαδή σε τροποποίηση παράκαμψης των αντιστάσεων μέτρησης ρεύματος στο κύκλωμα τροφοδοσίας. Με αυτόν τον τρόπο, η κάρτα «βλέπει» χαμηλότερη κατανάλωση από την πραγματική, οπότε το firmware δεν ενεργοποιεί τα τυπικά power limits. Πρόκειται για φυσική επέμβαση πάνω στην πλακέτα, όχι για απλή ρύθμιση στο λογισμικό, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την εγγύηση και τον κίνδυνο βλάβης.

Το κύκλωμα ψύξης βασίστηκε σε μίγμα γλυκόλης και νερού, το οποίο ψύχεται από έναν φορητό καταψύκτη Techni-Ice, εξοπλισμό που συνήθως βλέπουμε σε κάμπινγκ και όχι σε εργαστήρια υπερχρονισμού. Στις δοκιμές, η θερμοκρασία της GPU κινούνταν από περίπου −12 °C έως 15 °C, ανάλογα με το φορτίο. Αυτό πρακτικά σημαίνει ψύξη κάτω από το μηδέν (sub-zero), επίπεδο που μέχρι τώρα βλέπαμε κυρίως με υγρό άζωτο ή ειδικά ψυκτικά συστήματα, όχι με ψυγείο εκδρομής και αυτοσχέδιο κύκλωμα υγρού.

Υπό αυτές τις συνθήκες, η Gigabyte RTX 5050 σταθεροποιήθηκε περίπου στα 3.468 MHz, δηλαδή περίπου 23 % υψηλότερα από το εργοστασιακό boost του συγκεκριμένου μοντέλου και σχεδόν 35 % πάνω από την επίσημη τιμή της Nvidia. Η αύξηση αυτή μεταφράστηκε σε κορυφαίες επιδόσεις σε δοκιμές 3DMark, όπου ο Trashbench κατέγραψε νέα παγκόσμια ρεκόρ σε σουίτες όπως τα Time Spy, Steel Nomad και Port Royal για τον συγκεκριμένο πυρήνα GB207. Σε προηγούμενο, πιο «γήινο» πείραμα με αερόψυξη και μεγαλύτερη ψύκτρα από RTX 5060 είχε ήδη αγγίξει τα περίπου 3,3 GHz, με περίπου 16 % αύξηση επιδόσεων. Τα πρόσφατα αποτελέσματα απλώς παγιώνουν την κυριαρχία της τροποποιημένης RTX 5050 στα διαγράμματα επιδόσεων της συγκεκριμένης κατηγορίας.

Το τεχνικά πιο ενδιαφέρον στοιχείο δεν είναι μόνο το νούμερο των 3,47 GHz. Είναι το ότι ένας πυρήνας σχεδιασμένος για 130 W και χρήση 1080p δείχνει τόσο μεγάλο περιθώριο συχνότητας όταν εξαφανιστεί ο θερμικός και ενεργειακός περιορισμός. Αυτό ενισχύει την εικόνα πως η αρχιτεκτονική Blackwell μπορεί να κλιμακώσει σε πολύ υψηλά ρολόγια, αρκεί να υπάρχουν αντίστοιχες λύσεις ψύξης και τροφοδοσίας. Η Nvidia επιλέγει σχετικά συντηρητικές ρυθμίσεις για τα εμπορικά προϊόντα της, αλλά οι κατασκευαστές συνεργάτες (AIB partners) και οι extreme overclockers φαίνεται πως μπορούν να πιέσουν σημαντικά παραπάνω.

Παρά τον εντυπωσιακό χαρακτήρα του εγχειρήματος, δεν πρόκειται για κάτι που μπορεί ή πρέπει να αντιγράψει ο μέσος χρήστης. Η τροποποίηση shunt ακυρώνει την εγγύηση και αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο μόνιμης βλάβης, ενώ η λειτουργία με ψύξη κάτω από το μηδέν φέρνει πάντα τον κίνδυνο υγρασίας και συμπύκνωσης πάνω στην πλακέτα, με πιθανό βραχυκύκλωμα στην παραμικρή απροσεξία. Για τους περισσότερους, τα νούμερα αυτά λειτουργούν περισσότερο ως ένδειξη του πόσο «αέρα» έχει το hardware παρά ως ρεαλιστικός στόχος.

Σε επίπεδο αγοράς, το μήνυμα είναι πιο έμμεσο. Αν η μικρότερη Blackwell μπορεί να αγγίξει σταθερά τα 3,3 έως 3,5 GHz με κατάλληλη ψύξη, τότε οι μεγαλύτεροι πυρήνες της σειράς RTX 50 πιθανότατα έχουν κι αυτοί περιθώριο για πιο επιθετικές υλοποιήσεις. Αυτό μπορεί να φανεί σε περιορισμένες, premium εκδόσεις από ορισμένες εταιρείες. Από την άλλη, η Nvidia ήδη πιέζεται σε μέτωπα όπως η κατανάλωση ενέργειας και η θερμική πυκνότητα στα κορυφαία μοντέλα, άρα δύσκολα θα δούμε τέτοια ρολόγια σε μαζικά προϊόντα χωρίς σοβαρούς συμβιβασμούς.

Για τους enthusiasts, όμως, πειράματα σαν αυτό λειτουργούν ως απόδειξη εφικτότητας (proof of concept) για το πού μπορούν να φτάσουν οι κάρτες με καλύτερες ψύκτρες, προσεκτικό undervolting και πιο ισορροπημένες εργοστασιακές ρυθμίσεις. Και όλα αυτά χωρίς να χρειαστεί καταψύκτης κάμπινγκ πάνω στο γραφείο.