Γραμματική - Συντακτικό / Καθημερινά Λάθη

[Wizard!]

Κάποια που μου ήρθαν σε email:

*Εξ απ’ ανέκαθεν

Συχνά θέλουμε να τονίσουμε την διάρκεια μιας κατάστασης και χρησιμοποιούμε την φράση «από ανέκαθεν», η οποία είναι προφανώς λανθασμένη, αφού η κατάληξη –θεν σημαίνει στην ουσία «από» και γι’ αυτό το σωστό είναι σκέτο «ανέκαθεν». Το ίδιο ισχύει για την φράση «εκ του μακρόθεν» στην οποία οι δύο πρώτες λέξεις είναι περιττές.

*Ο πιο καλύτερος

Ίσως από τα συχνότερα λάθη που χτυπούν άσχημα στα αφτιά μας, η χρήση του «πιο» μαζί με την συγκριτική επιθέτου πρόκειται για άλλη μία αχρείαστη επανάληψη της σύγκρισης. Το σωστό είναι είτε «ο καλύτερος» ή «ο πιο καλός».

*Κατ’ αρχάς ή κατ’ αρχήν;

Και οι δύο φράσεις χρησιμοποιούνται για να δηλώσουν την έννοια του «αρχικά». Σωστά; Όχι, αφού αυτή η έννοια εκφράζεται μόνο από το «κατ’ αρχάς». Η φράση «κατ’ αρχήν» σημαίνει κατά κανόνα, ως θέμα αρχής.

*Τα «άχρηστα» γραμματάκια

Πολλές φορές η δύναμη της ευκολίας και της συνήθειας μας ωθούν να κάνουμε μικρές προσθήκες σε λέξεις που όμως δεν είναι σωστές. Τέτοιες περιπτώσεις είναι ο «κλασικός» Οκτώμβριος, που έλκει λανθασμένα το μι επειδή το έχουν οι υπόλοιποι μήνες, καθώς και το ρήμα «μεγενθύνω» το οποία μάλλον υπερμεγεθύνεται με το επιπλέον νι, αφού το σωστό είναι «μεγεθύνω και μεγέθυνση αντί μεγένθυση. Άλλο σύνηθες λάθος με περιττή προσθήκη είναι η λέξη «ξαναεπαναλαμβάνω», που έχει τέσσερα… αχρείαστα γράμματα.

*Πτώσεις και παραπτώματα

Βρισκόμαστε στο έτος 2011 μ.Χ. Φυσικά, τα τελευταία δύο γράμματα σημαίνουν «μετά Χριστόν», παρότι πολλοί συνηθίζουν να το παραλλάσσουν λέγοντας «μετά Χριστού», παρασυρόμενοι από το «προ Χριστού». Στην λανθασμένη περίπτωση, αυτό που στην ουσία λέμε με την γενική πτώση είναι ότι βρισκόμαστε στο 2011… μαζί με τον Χριστό.

Μια άλλη περίπτωση λάθους που σχετίζεται με τις πτώσεις είναι το περίφημο «επικεφαλής», το οποίο αρκετοί κλίνουν (ο επικεφαλής – του επικεφαλή). Η συγκεκριμένη λέξη παραμένει ίδια σε όλες τις πτώσεις, αφού αποτελείται από το επί+γενική της κεφαλής. Προκειμένου να αποφεύγεται το λάθος, είναι ορθότερο να γράφεται ως δύο λέξεις (επί κεφαλής), ωστόσο, χάριν «δημοτικισμού», έχει επικρατήσει να γράφεται ως μία.

*Τέως και πρώην

Υπάρχει διαφορά; Κι όμως. Τέως είναι ο αμέσως προηγούμενος και μόνο αυτός, ενώ η λέξη πρώην μπορεί να αναφέρεται σε οποιονδήποτε προηγήθηκε παλιότερα.

*Ο ψήφος

Στα αρχαία χρόνια, οι Έλληνες χρησιμοποιούσαν τις ψηφίδες για να μετρούν. Στα σύγχρονα χρόνια οι ψηφίδες έγιναν ψήφοι αλλά δεν άλλαξαν… φύλο. Είναι ακόμη γένους θηλυκού και η χρήση του αρσενικού άρθρου λανθασμένη.

*Λάθος προσταγές

Στην Προστακτική, η εσωτερική αύξηση του ρήματος δεν διατηρείται. Με άλλα λόγια, το σωστό είναι «Απόφυγέ το» και όχι «Απέφυγέ το».

Οι λέξεις που απλοποιήθηκαν

- Τραίνο ή τρένο;

Η γραφή με «αι» έλκεται από την ξένη ρίζα της λέξης train. Ωστόσο, στα ελληνικά, απλοποιείται και γράφεται πλέον με έψιλον.

- Αυγό ή αβγό;

Ο νικητής είναι το «αβγό». Η γραφή αυγό, σύμφωνα με το λεξικό του κ. Μπαμπινιώτη, παρότι συνηθιζόταν επί πολλά χρόνια, δεν είναι σωστή αφού δεν δικαιολογείται επιστημονικά δίφθογγος αυ- στη λέξη.

- Κτήριο ή κτίριο;

Κι όμως, γράφεται με ήτα. Η λέξη δεν προέρχεται από το ρήμα κτίζω, όπως οι λέξεις κτίσμα και κτίστης, καθώς δεν δικαιολογείται κατάληξη σε –ριο. Επομένως, ορθότερη είναι η γραφή κτήριο, παρότι έχουμε συνηθίσει λόγω απλοποίησης να τείνουμε στο γιώτα.

- Ξίδι ή ξύδι;

Την γραφή με ύψιλον μπορούμε να την ξεγράψουμε κατευθείαν, καθώς είναι πέρα για πέρα λανθασμένη. Παλιότερα, γραφόταν ως «ξείδι» λόγω συγγένειας με το οξείδιο, αλλά πλέον γράφεται με την απλή μορφή «ξίδι».

- Κόκκαλα ή κόκαλα;

Προερχόμενη από την αρχαία λέξη «κόκκος», η ορθότερη γραφή είναι με δύο κάπα. Ωστόσο, για άλλη μια φορά η απλοποίηση επικράτησε και η επικρατέστερη γραφή σήμερα είναι με ένα κάπα.

- Αφτί ή αυτί;

Μολονότι διδασκόταν επί χρόνια ως αυτί, η σωστή εκδοχή σύμφωνα με την επιστήμη της γλωσσολογίας είναι αυτή του αφτιού.

Έγινε επεξεργασία Σεπτέμβριος 28, 2011 από Wizard!

[wrong method]

Επομένως, ορθότερη είναι η γραφή κτήριο, παρότι έχουμε συνηθίσει λόγω απλοποίησης να τείνουμε στο γιώτα.

[trendy]

Blog in Fog (II)

[vic]

Ευχαριστώ προκαταβολικά για το BAN το οποίο οφείλετε να ρίξετε (δεν ειρωνεύομαι) αλλά ούτε και αντέχω άλλο

ΔΕΝ ΜΑΣ ΧΕΖΕΙΣ ΡΕ VICTOR?

Δεν μπαίνει τελικό ν πριν από σύμφωνα εκτός από τα κ,π,τ,ψ,ξ και τα δίφθογγα.

Έγινε επεξεργασία Οκτώβριος 2, 2011 από victor

[vic]

Μπορεί κάποιος να ποστάρει τους κανόνες που καθορίζουν πότε γράφεται το "πολύ" και πότε το "πολλή";

[trendy]

Το πολύ

Η πολλή

[Tsakonas]

Μπορεί κάποιος να ποστάρει τους κανόνες που καθορίζουν πότε γράφεται το "πολύ" και πότε το "πολλή";

Αμα βλεπεις θηλυκο ουσιαστικο κοντα, ειναι η πολλη πχ "πολλη σαλτσα εριξες"

Στις αλλες περιπτωσεις ειναι το πολυ πχ "εισαι πολυ ζεστος"

[Tsakonas]

Μπορεί κάποιος να ποστάρει τους κανόνες που καθορίζουν πότε γράφεται το "πολύ" και πότε το "πολλή";

επειδη ποτε δεν μιλαω χωρις παραδειγματα, ας επικαλεστω αποφθεγματα μεγαλοπαραγοντων του φορουμ

Μου αρέσει πολλύ Γιάννη, ειδικά το πίσω!

[sstav]

Υπάρχει επιθετο, επίρρημα και πόλη (Τρίπολη)

*Ώ»Ν & *Ώ»ΝΒ-*Ώ»»�-*Ώ»Ν

[sotiris]

Μπορεί κάποιος να ποστάρει τους κανόνες που καθορίζουν πότε γράφεται το "πολύ" και πότε το "πολλή";

Το πολύ διαφοροποιείται ανάλογα αν το χρησιμοποιείς σαν επίρρημα ή σαν επίθετο.

Ο πολύς αχός

Η πολλή δουλειά

Το πολύ παγωτό

Φάγαμε πολύ.

Τώρα το πρόβλημα είναι πρακτικά στο θυληκό (τυχαίο? δεν νομίζω).

Είχαμε πολλή δουλειά ή είχαμε πολύ δουλειά?

Σωστό είναι να το βάλεις σαν επίθετο στο δουλειά, αλλά αν το βάλεις σαν επίρρημα στο είχαμε δεν θα σου πάρουμε και το σκαλπ.

Προσωπικά σταμάτησα να ασχολούμαι με ορθογραφία όταν πήγα σε πλυντήριο αυτοκινήτων και άκουσα το αμίμητο:

'πλύνει αμάξι βάλει μέσα'

από τον υπεύθυνο προς τον Πάκη (όλα άκλιτα για να καταλάβει).

[trendy]

Είχαμε πολλή δουλειά ή είχαμε πολύ δουλειά?

Σωστό είναι να το βάλεις σαν επίθετο στο δουλειά, αλλά αν το βάλεις σαν επίρρημα στο είχαμε δεν θα σου πάρουμε και το σκαλπ.

Δεν μπορεί να μπει εκεί ως επίρρημα. Από τον κανόνα που παρέθεσε ο sstav συνοδεύει ρήματα, επιρρήματα, επίθετα ή μετοχές. Εδώ συνοδεύει ουσιαστικό, άρα είναι επίθετο.

[sotiris]

Δεν μπορεί να μπει εκεί ως επίρρημα. Από τον κανόνα που παρέθεσε ο sstav συνοδεύει ρήματα, επιρρήματα, επίθετα ή μετοχές. Εδώ συνοδεύει ουσιαστικό, άρα είναι επίθετο.

Ποιητική αδεία, από ένα σημείο και μετά ό,τι γράφω είναι τέχνη, οπότε πράττω αναλόγως.

Άλλωστε τα ορθογραφικά μου είναι πεπερασμένου πλήθους

[trendy]

Καλά, επειδή είσαι εσύ! :kiss3:

[Snips]

Βιβλίο β' δημοτικού.

Βρείτε λέξεις που περιέχουν τα συμπλέγματα ΡΜΠ, ΡΝΤ !

Αποτελέσματα:

οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½ : words containing οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½

οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½ : words containing οΏ½οΏ½οΏ½οΏ½

Ελληνικότατες όλες. Κάπως έτσι αλλάζει η γλώσσα. Με σφραγίδα και υπογραφή.

Η "Χωχαρούπα" (λες και χάθηκαν απλά υπαρκτά ονόματα πόλεων, χωρών, τοποθεσιών γενικότερα) και άλλα.

Με το ζόρι να τα κάνουμε ηλίθια δηλαδή.

[trendy]

Είναι λίγο offtopic ή υπάρχει κάποιο λάθος σε ορθογραφία ή συντακτικό;

[akis_z80]

Γράφω ένα από τα λάθη που παρατήρησα ότι γίνονται συχνά καθώς και τη διόρθωση!

Λάθος: το 20% της συνολικής του ισχύς

Σωστό: το 20% της συνολικής του ισχύος

Η γενική δηλαδή είναι "της ισχύος" :bigsmile:

[trendy]

http://www.saitapublications.gr/2015/04/ebook.154.html

Τίτλος: Γιατί να μάθω ορθογραφία και άλλα ορθογραφικά
Συγγραφέας: Βασίλειος Αργυρόπουλος

 

Σύντομη περίληψη

Πώς ορίζεται η γραφή και η ορθογραφία;

Πώς συνδέεται η γραφή με τη γλώσσα;

Ποια είναι τα είδη ορθογραφίας;

Η ελληνική γραφή απεικονίζει την προφορά της γλώσσας μας;

Είναι η φωνητική ορθογραφία η καταλληλότερη ή η απλούστερη;

Γιατί να μάθω ορθογραφία;

Υπάρχουν προκαταλήψεις που αφορούν την ορθογραφία;

Σε ποιες αρχές βασίζεται η νεοελληνική ορθογραφία;

Ακολουθούν όλα τα νεοελληνικά λεξικά τις ίδιες αρχές ως προς τη γραφή των λέξεων;

Μπορούν να θεωρηθούν σύμπτωμα γλωσσικής παρακμής οι ορθογραφικές απλοποιήσεις;

Τελικά, πώς πρέπει να αντιμετωπίζουμε την ορθογραφία;

Σε αυτά και σε άλλα ερωτήματα δίνονται απαντήσεις στις σελίδες αυτού εδώ του βιβλίου. Το Γιατί να μάθω ορθογραφία απευθύνεται κυρίως σε αναγνώστες που, μολονότι δεν είναι γλωσσολόγοι, έχουν γλωσσικά και γλωσσολογικά ενδιαφέροντα.

 

Το συγκεκριμένο βιβλίο πετάει ελεύθερα στο Διαδίκτυο από τον Απρίλιο του 2015.

[Delijohn]

κλασικό λάθος που το κάνουν όλοι:

 

Έχω απαυδήσει με το μπλαμπλαμπλα κι όχι έχω απηυδήσει με το μπλαμπλαμπλα

[Thresh86]

Καλό είναι να βάζετε και την πηγούλα του , βοηθά στην ολοκληρωμένη αντίληψη του λάθους που κάνουμε 

 

π.χ για το απαύδησα 

 

"Ακούγονται συχνά και από πολλούς τύποι όπως έχουν απηυδήσει – θα/να/ας απηυδήσουν, ήτοι τύποι με -η-. Πρόκειται για εσφαλμένους τύπους που κρατούν τήν αύξηση -η- (τού απηύδησα) στον παρακείμενο και στους τύπους με το θα/να/ας, δηλ. σε τύπους που δεν παίρνουν αύξηση, αφού το ρήμα είναι απαυδώ. Οι ορθοί τύποι είναι : απαυδώ – απηύδησα – έχω απαυδήσει – να/θα/ας απαυδήσω (το –η- υπάρχει μόνο στην οριστική αορίστου : απηύδησα).

Είναι τύποι τού αρχαίου ήδη ρήματος ἀπ-αυδῶ «παύω να μιλώ, μένω άφωνος» (< ἀπό +αὐδῶ «μιλώ»), που έφτασε να σημαίνει στον αόριστο απηύδησα «κουράστηκα (από κάτι δυσάρεστο), εξαντλήθηκα, δεν μπορώ άλλο»"

 

http://www.babiniotis.gr/wmt/webpages/index.php?lid=1&pid=20&apprec=41